عنوان کتاب: مَفاتیحُ الحَیاة 

نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی

«مفاتیح الحیات» کتابی حدیثی درباره سبک زندگی اسلامی، اثر جمعی از نویسندگان حوزه علمیه قم با نظارت آیت الله عبدالله جوادی آملی است. محققان برای تالیف این اثر، با بررسی بیش از شش هزار روایت کوشیده‌اند احادیث را به صورت کاربردی برای استفاده عموم مردم و برای معنابخشی به زندگی انسانی و تصویر سبک زندگی اسلامی در ابعاد مختلف اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در این کتاب بگنجانند.

 کتاب مفاتیح الحیات پنج محور اصلی با عناوین «تعامل انسان با خود، هم‌نوعان، مردم و نظام اسلامی، حیوانات و خلقت زیست‌محیطی» دارد. در بخش ضمیمه کتاب نیز فصولی همچون کارها در روزهای ماه قمری، سنت‌ها، اشارات زمان و اشارات سنت‌ها و نیز مباحثی همچون آئین نوروز، یلدا و چهارشنبه‌سوری، استخاره وتفأل مورد توجه خوانندگان قرار گرفته است. از امتیازات این کتاب می‌توان به مختصر و مفید بودن و همچنین فصل‌بندی خاص آن اشاره کرد. سبک مفاتیح الحیات در ارائه مطالب شبیه به سبکی است که شیخ صدوق در ثواب الاعمال و عقاب الاعمال و همچنین مجلسی در حلیه المتقین به کار برده‌اند. با این حال تفاوت‌های بسیاری در رویکرد این آثار به چشم می‌خورد؛ مفاتیح الحیات بر خلاف کتاب‌های ذکر شده که حاصل تلاش‌های یک محدث بوده‌اند با نگاهی فقهی و مجتهدانه  به موشکافی روایات پرداخته و علاوه بر نقل احادیث به بررسی درونمایه آن‌ها مبادرت ورزیده است. نگاه زمان‌شناسانه، سازگار و قابل تطبیق با وضعیت کنونی جهان، دیگر شاخصه مهمی است که این کتاب را از دیگر کتب متمایز می‌سازد.

آیت الله جوادی آملی، در مقدمه‌ مفاتیح الحیات تصریح کرده که این کتاب بر مبنای مباحث جهان‌شناسی، معرفت‌شناسی، تکالیف الهی انسان و بایدها و نبایدهای زندگی انسان الهی بوده است. نویسنده، در ادامه با بیان ضرورت حق‌مداری و نگاه عدالت‌مدارانه در پایه‌ریزی و بنیان‌گذاری یک تمدن متدینانه، زندگی الهی را شامل سه بخش جهان‌دانی، جهان‌داری و جهان‌آرائی عنوان نموده و این سه مرحله را مورد تبیین قرار می‌دهد. وی همچنین بنیان‌گذاری و پایه‌ریزی تمدن و جامعه دین‌مدار را متوقف بر سلامت و عدالت سه عنصر قانون‌گذار، هیات حاکم و مردم می‌داند و با اشاره به اصل جهان‌شمولی دین مبین اسلام از حیث کلیت و دوام، اقتضای برآورده شدن انتظار در این سه‌ شأن را بررسی می‌نماید.

مفاتیح الحیات فصلی با عنوان شهروندان دارد که یکی از مهم‌ترین و حجیم‌ترین فصول این کتاب است. در این فصل دستورالعمل‌ها و احادیث بسیاری درباره چگونگی تعامل با همسایگان و همشهری‌ها درج شده است. در این فصل همچنین نحوه تعامل و برخورد با معلمان، مدرسان، عالمان و دانشمندان، خانواده‌های مصیبت‌دیده در شهر و در نهایت شیوه‌های برخورد با جوانان و سالمندان، همراه با احادیث و روایت‌های مستند و صحیح، شرح و توضیح شده است.

گفته شده مفاتیح الحیات باید جلد دوم کتاب مفاتیح الجنان به شمار آید با این تفاوت که مفاتیح الجنان، کتاب دعا و ذکر  است و مفاتیح الحیات کتاب آداب و سبک زندگی، مفاتیح الجنان آداب ارتباط فرد با خداوند است و مفاتیح الحیات آداب ارتباط فرد با اجتماع. مفاتیح الحیات بیش از ۲۸۰ بار تجدید چاپ شده و به زبان‌های مختلفی از جمله: اردو، ترکمنی و عربی ترجمه شده است همچنین این کتاب به عنوان یکی از پرفروش‌ترین کتاب ایران نیز شناخته شده است. این کتاب در قطع وزیری توسط مرکز نشر اسراء در یک مجلد 776 صفحه ای چاپ و به خواننده عرضه شده است.