کتاب خانه تخصصی و مرکز پژوهشی آستان مقدس حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ(علیه السلام)، هم زمان با ساخت بقعه و بارگاه حرم شریف حضرت احمدبن موسی(علیهما السلام) و احداث مدرسه ، توسط ملکه تاشي خاتون (مادر شاه ابواسحق اینجو) در زاويه آن تأسيس و مجموعه‌اي ارزشمند به آن اهدا شد. كتاب خانه‌اي كه تاشي ‌خاتون به ‌تدريج با وقف قرآن و كتاب ‌هاي ديگر فراهم ساخت از آسيب روزگار محفوظ نماند و در اثر تهاجم و جنگ های پی در پی به کرّات مورد دستبرد واقع گردید.

در سال‌ها ۱۳۲۵هجری قمری به‌ منظور احياي رونق از دست‌رفته كتاب خانه قديم ، به اهتمام سيد جلال‌الدين محمد شریفی حسینی ذهبی شیرازی ملقب به مجدالاشراف- متولي آستان مقدس حضرت احمد بن موسي الکاظم شاهچراغ (علیه السلام) ، مجموعه‌اي جديد شكل گرفت. وي كه مردي فاضل و عارف بود كتاب‌ هاي بسياري براي كتاب خانه فراهم كرد و بر پشت جلد تمام آنها كلمه "وقف" را مُهر كرد. او علاوه بر تهيه كتب مزبور، رسالات و كتب تأليفي خود و كتاب ‌هايي را كه بر آنها شرح يا حاشيه نوشته بود، به مجموعه افزود. در همان سال براي نخستين بار مصطفي مؤذن طبق فرمان رسمي كه اكنون در موزه شاهچراغ(علیه السلام) موجود است، به سمت كتابدار کتاب خانه آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) منصوب شد. پس از وي به علت بي‌توجهي، بسياري از كتاب ‌ها پراكنده شد. تا اینکه در روز ۲۴ اسفند ماه ۱۳۴۳ شمسی برابر با ۱۱ذیقعده ۱۳۸۴ه.ق مصادف با میلاد مسعود حضرت امام علی بن موسی الرضا (علیه الاسلام) به همت برادران شريفي، متوليان وقت بقعه شاهچراغ (علیه السلام) کتاب خانه گشایش یافت.

 لازم به ذکر است که تاریخ گشایش کتاب خانه به صورت امروزی را روز ۲۴ آبان ۱۳۴۴ هجری شمسی، سال ۱۳۶۲ و ... نیز ذکر کرده اند که با توجه به یاداشت های شخصی استاد محمد هادی سلاحی از نخستین روز افتتاح کتاب خانه  این تاریخ ها معتبر به نظر نمی رسد و همان تاریخ ۲۴ اسفند ماه ۱۳۴۳ شمسی صحیح است.

 روند رشد مجموعه كتاب خانه از ابتداي تأسيس تاكنون

 نخستین مجموعه کتاب خانه ۳۰۶ جلد کتاب بود که از این تعداد ۲۲۷ جلد کتب خطی و چاپی متعلق به شادروان سيد جلال‌الدين محمد مجدالاشراف شیرازی و ۷۹ جلد کتاب اختصاصی درسی آموزشگاه ها هدیه اداره کل نگارش فرهنگ بود که با این ۳۰۶ جلد کتاب هسته اوليه كتاب خانه بنيان گذاشته شد.

 به برکت و همت کتابدار کتاب خانه، استاد محمد هادی سلاحی پس از پنج سال در دهم تیرماه ۱۳۴۸ شمار کتاب های کتاب خانه به ۶۶۷۵ جلد افزایش یافت که از این بین ۴۶۳ جلد کتب خطی،۶۰۸۳ جلد کتب چاپی،۱۴۸۴جلد مجله، ۱۶۸جلد روزنامه، ۱۰۳جلد کتب به زبان انگلیسی، ۱۴ جلد کتاب به زبان فرانسه، ۹ جلد کتاب به زبان ترکی،۱ جلد کتاب به زبان روسی، ۲جلد کتاب به زبان آلمانی و ۱۹۶ جلد کتاب به زبان لاتین بود.

 کتاب خانه به روند رشد خود ادامه داد تا اینکه درسال ۱۳۵۶، هشتصد جلد كتاب خطي و بيش از هشت هزار جلد كتاب چاپي در كتاب خانه آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) موجود بوده است. بسياري از مراكز فرهنگي و نيكوكاران، كتاب خانه‌هاي شخصي و يا كتاب‌هاي خطي و چاپي خود را تقديم آستان حضرت شاهچراغ (علیه السلام) كرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به كتاب خانه مهدي كجوري (وفات  -۱۲۹۲ه.ق) اشاره كرد. تعداد قابل توجهی از نسخه های خطی موجود در کتاب خانه، مجموعه اهدایی نوادگان مرحوم حاج شیخ محمد مهدی کجوری (متوفای ۱۲۹۳ هجری قمری) است. برروی بسیاری از نسخ این مجموعه، شیخ محمد مهدی کجوری با خط خود به زبان عربی مطالبی را در مورد انتقال این نسخه ها و بدین صورت " قد انتقل الی هذا الکتاب المستطاب ....فی بلد شیراز..." نوشته است. نیکوکاران بسیار زیاد دیگری نیز مجموعه ها و کتاب های چاپی خود را به کتاب خانه آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) اهدا کرده اند که می توان به آقای پاکزاد رضوی، آیت الله فال اسیری، عبدالمجیدکازرونی، خانم فخر السادات سیادت و ....اشاره کرد. مجموعه كتب اهدايي كتاب خانه آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) تا ارديبهشت ۱۳۸۰، ۲۸۸۸ جلد بوده‌است که این رقم در سال (۱۳۹۰) به ده هزار جلد رسیده است.

  با پیروزی انقلاب اسلامی و انتصاب حضرت آیت الله حاج سید محمد مهدی دستغیب به عنوان تولیت آستان مقدس حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ (علیه السلام) و عنایت ویژه حضرت آیت الله حاج سید محمد مهدی دستغیب به کتاب و کتاب خانه و همچنین ساخت غرفه های اطراف صحن مطهر، کتاب خانه در طبقه دوم ضلع جنوبی حرم مطهر در فضایی وسیع تر و با امکانات بیشتر شروع به کار کرد و روز به روز شکوفا تر شد و به رشد خود ادامه داد. روند رشد کتاب خانه تداوم یافت به طوری که، مجموعه کتاب خانه در سال ۱۳۸۱داراي ۲۵۰۵ جلدنسخه خطي،۲۰۰۰۰ جلد كتاب چاپي و ۱۸۲۳ جلد نشريه شد.

 در پاسخ به نیازهای فرهنگی روز افزون مراجعان و زائران حرم حضرت شاهچراغ (علیه السلام) و به ویژه جوانان تحصیل کرده،  دانش پژوهان و محققان، طرح احداث ساختمان جدید کتاب خانه با معماری و فضای مناسب به همراه امکانات پیشرفته  شکل گرفت و با همت تولیت محترم آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) ساختمان جدید کتاب خانه مرکزی در روز یکشنبه سوم آبان ماه سال ۱۳۸۸- همزمان با سالروز بزرگداشت حضرت احمد ابن موسی (علیهما السلام) در جوار حرم مطهر حضرت شاهچراغ (علیه السلام) در شهر شیراز با  ۴۰۶۳۸نسخه کتاب ( ۳۴۷۰۲ جلد کتاب چاپی ،۲۹۳۶ جلد کتاب خطی و ۳۰۰۰ نسخه کتاب چاپ سنگی به زبان عربی و فارسی ) افتتاح گردید و به بهره برداری رسید.

 کتاب خانه درسال(۱۳۹۰) در حدود ۵۰۷۶۶ نسخه کتاب چاپی فارسی ،۲۹۳۶ جلد کتاب خطی ، ۳۰۰۰ نسخه کتاب چاپ سنگی به زبان عربی و فارسی ،۱۴۰عنوان نشریه،۲۰۰۰ عنوان کتاب مرجع،۵۰ عنوان کتاب و نشریه به خط بریل برای نابینایان  و ۳۰۰۰ عنوان کتاب کودک بوده  است.

پس از واگذاری تولیت آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) به آیت الله سیدعلی اصغر دستغیب در اواخر سال ۱۳۹۲ تا کنون قدم های بسیاری در جهت اعتلای کتاب خانه آستان و تبدیل شدن کتاب خانه به یک مرکز علمی معتبر در منطقه برداشته شده است. واقفین، خیرین و افرادی که همیشه به حضرت شاهچراغ (علیه السلام)  ارادت خاص داشته، به طرق مختلف به تجهیز کتاب خانه با اهداء منابع و کتاب خانه های شخصی و یا با کمک های مادی خویش کمک نموده اند.

تبدیل شدن کتاب خانه شاهچراغ (علیه السلام) به کتاب خانه تخصصی و مرکز پژوهشی آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) نیز یکی دیگر از فعالیت های انجام گرفته در زمان تولیت حاضر می  باشد. با توجه به تخصصی شدن کتاب خانه و جذب کاربران، پژوهشگران، محققان و دانشجویان، غنی بخشیدن منابع یکی از ضروریات مهم آن محسوب شده که کتاب خانه و مرکز پژوهشی آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) در این راستا اقدامات مفیدی را انجام داده است مواردی چون: خرید کتب تخصصی، اشتراک پایگاه های اطلاعاتی، دسترس پذیری کاربران به اینترنت رایگان جهت استفاده های پژوهشی و دانلود مقالات علمی و...

هم اکنون (1401) موجودی کتاب خانه آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) بیش از 85 هزار(85000) نسخه کتاب چاپی فارسی، بیش از 1000 نسخه کتاب چاپی انگلیسی، بیش از  3200 نسخه کتب چاپ سنگی، بیش از 3300 نسخه خطی به زبان عربی و فارسی ،۵۰۰۰ عنوان کتاب مرجع،۵۰ عنوان کتاب و نشریه به خط بریل برای نابینایان و ۱۲۰۰۰ جلد کتاب کودک، 700 عنوان نشریه قدیمی و جدید و 86000 عنوان مقاله در نشریات قدیمی است.